Kliper w tym przypadku - to obcinacz amplitudy sygnału.
https://en.wikipedia.org/wiki/Clipping_(audio)
Mamy przykładowo sinus, obcinamy np. do połowy równo górną i dolną połówkę. Do obcinania najczęściej używa się zwykłych diód. Na wejście podaje się sygnał większy od napięcia progowego. Dioda nie pozwala zwiększyć napięcia powyżej swojego progu. W bardziej rozbudowanych kliperach stosuje się komparatory na wzmacniaczach operacyjnych uzyskując najbardziej precyzyjny próg obcinania. Kliper może być zrobiony zarówno na m.cz. jak i na w.cz.
Kliper to po prostu ogranicznik sygnału. Są jednak różne rodzaje ograniczników. Kliperem zwykle nazywa się taki ogranicznik, który ma ostry próg obcinania - na ściśle określonym poziomie. Taką właściwość mają ograniczniki diodowe. Niestety wytwarzają one przy tym dość duże zniekształcenia sygnału wynoszące często ponad 10%, co daje nieczystą modulację. Walczy się z tym stosując filtry dolnoprzepustowe usuwające harmoniczne powyżej pasma przepuszczania. Takie układy są powszechnie do dziś stosowane w radiotelefonach UKF, gdzie nie wolno ani na jotę przekroczyć maksymalnej dewiacji.
Ponieważ w modulatorze mamy do czynienia ze skomplikowanym sygnałem mowy, to oprócz harmonicznych w takim ograniczniku kliperze powstają jeszcze produkty intermodulacji, a także pozostają te harmoniczne, które mieszczą się w paśmie filtru. Nie ma możliwości całkowitego wyczyszczenia i uzyskania klarownego sygnału.
W celu obniżenia zniekształceń stosuje się różne metody walki.
Jeśli zastosujemy wąskie filtry przed ogranicznikiem i po ograniczniku ograniczając jego działanie do wąskiego pasma to można dodatkowo powyższe zniekształcenia wyciąć. Całe pasmo należy zatem podzielić na jak największą ilość części. Im więcej - tym węższe będą filtry i mniej zniekształceń pozostanie po przefiltrowaniu. Czyli na wejściu dzielimy pasmo filtrami ograniczamy każdy wycinek osobno, a na wyjściu sumujemy z powrotem osobno ograniczone podpasma. Dzięki wąskim filtrom taki rozbudowany ogranicznik ma o wiele mniejsze zniekształcenia.
Drugą metodą walki ze zniekształceniami ograniczników są przesówniki fazowe i odpowiednie sumowanie sygnałów. Można też stosować obie metody jednocześnie.
Realizacja takich układów na m.cz. jest dosyć skomplikowana.
Okazuje się, że łatwiej jest zbudować kliper - ogranicznik na w.cz.. Łatwiej dlatego, że wystarczy tu pojedynczy filtr pasmowy na kanał SSB i większość zniekształceń zostaje wycięta. Trochę pozostanie zniekształceń z intermodulacji, ale będą one znacznie mniejsze. Harmoniczne będą prawie całkowicie wycięte.
Układ może być dość prosty. Np. modulator DSB na NE612, potem wzmacniacz i obcinacz diodowy, za nim filtr 3kHz, a nawet 6kHz od AM zupełnie dobrze działa, za nim jeszcze jeden NE612 do demodulacji.
Przykłady kliperów w.cz. : https://pa0fri.home.xs4all.nl/Diversen/D...er.eng.htm Uwaga: nie wszystkie opisane tam układy są prawidłowo skonstruowane
Schematów takich i jeszcze prostszych kliperów w.cz. w internecie jest sporo. W tych najprostszych układach jako modulatora i demodulatora używa się pojedynczych tranzystorów FET lub MOSFET.
We wszystkich tych schematach układy modulatora komplikuje się, aby uzyskać dobrze ograniczony sygnał przy jednocześnie najmniejszych zniekształceniach.
Podobne do kliperów działanie mają tzw limitery. Można je podzielić na twarde - w zasadzie są to klipery lub ograniczniki oraz miękkie, które są szczególnym przypadkiem kompresorów dynamiki.
Kompresory w przeciwieństwie do ograniczników nie dają dużych zniekształceń, mogą one nie przewyższać 1%. Jednak miękki limiter jest szczególnym rodzajem kompresora o bardzo szybkiej regulacji i głębokiej kompresji powyżej pewnego progu. Poniżej tego progu kompresja w idealnym limiterze nie występuje. Dobór elementów w takim układzie nie jest prostą sprawą. Z tego powodu buduje się też kompresory i miękkie limitery z podziałem na podpasma.
Pewnym kompromisem jest zwykły kompresor z bardzo szybką regulacją i dość głęboką kompresją zbliżającą jego pracę do limitera. Ma on cechy miękkiego ograniczania polegającego w przeciwieństwie do klipera, na tym, że próg ograniczania nie jest ostry, tylko łagodny.
Takim układem jest opracowany przeze mnie układ szybkiego kompresora na SSM2165. Zdecydowanie go polecam. Działa doskonale jednocześnie nie generuje dużych zniekształceń tak jak proponowane tutaj ograniczniki.
Jeśli ktoś chce być perfekcjonistą i wyciąć ewentualne piki sygnału może za takim kompresorem postawić ogranicznik diodowy ustawiając jego próg działania trochę powyżej największej amplitudy z kompresora, a za nim jeszcze filtr dolnoprzepustowy do filtrowania harmonicznych.
Przedstawiony na początku szybki kompresor mojej konstrukcji działa doskonale bez żadnych dodatków i nie trzeba moim zdaniem jeszcze bardziej go komplikować. Zdecydowanie polecam. Pewien kłopot może być z zakupem nie produkowanego już dziś układu SSM2165.
Kompresor, który jest częścią składową mojego TRXa U-418, którego opis ukaże się w 12 numerze Świata Radio jest jeszcze szybszy od tego w tym wątku i jednocześnie nie posiada niedostępnych elementów. Ponieważ jest zrobiony na piechotę to jego uruchomienie jest trudniejsze - wymaga doboru tranzystorów i regulacji. Ten z pierwszego postu na SSM2165 powinien działać od razu jeśli płytka nie będzie zawierała błędów.
https://en.wikipedia.org/wiki/Clipping_(audio)
Mamy przykładowo sinus, obcinamy np. do połowy równo górną i dolną połówkę. Do obcinania najczęściej używa się zwykłych diód. Na wejście podaje się sygnał większy od napięcia progowego. Dioda nie pozwala zwiększyć napięcia powyżej swojego progu. W bardziej rozbudowanych kliperach stosuje się komparatory na wzmacniaczach operacyjnych uzyskując najbardziej precyzyjny próg obcinania. Kliper może być zrobiony zarówno na m.cz. jak i na w.cz.
Kliper to po prostu ogranicznik sygnału. Są jednak różne rodzaje ograniczników. Kliperem zwykle nazywa się taki ogranicznik, który ma ostry próg obcinania - na ściśle określonym poziomie. Taką właściwość mają ograniczniki diodowe. Niestety wytwarzają one przy tym dość duże zniekształcenia sygnału wynoszące często ponad 10%, co daje nieczystą modulację. Walczy się z tym stosując filtry dolnoprzepustowe usuwające harmoniczne powyżej pasma przepuszczania. Takie układy są powszechnie do dziś stosowane w radiotelefonach UKF, gdzie nie wolno ani na jotę przekroczyć maksymalnej dewiacji.
Ponieważ w modulatorze mamy do czynienia ze skomplikowanym sygnałem mowy, to oprócz harmonicznych w takim ograniczniku kliperze powstają jeszcze produkty intermodulacji, a także pozostają te harmoniczne, które mieszczą się w paśmie filtru. Nie ma możliwości całkowitego wyczyszczenia i uzyskania klarownego sygnału.
W celu obniżenia zniekształceń stosuje się różne metody walki.
Jeśli zastosujemy wąskie filtry przed ogranicznikiem i po ograniczniku ograniczając jego działanie do wąskiego pasma to można dodatkowo powyższe zniekształcenia wyciąć. Całe pasmo należy zatem podzielić na jak największą ilość części. Im więcej - tym węższe będą filtry i mniej zniekształceń pozostanie po przefiltrowaniu. Czyli na wejściu dzielimy pasmo filtrami ograniczamy każdy wycinek osobno, a na wyjściu sumujemy z powrotem osobno ograniczone podpasma. Dzięki wąskim filtrom taki rozbudowany ogranicznik ma o wiele mniejsze zniekształcenia.
Drugą metodą walki ze zniekształceniami ograniczników są przesówniki fazowe i odpowiednie sumowanie sygnałów. Można też stosować obie metody jednocześnie.
Realizacja takich układów na m.cz. jest dosyć skomplikowana.
Okazuje się, że łatwiej jest zbudować kliper - ogranicznik na w.cz.. Łatwiej dlatego, że wystarczy tu pojedynczy filtr pasmowy na kanał SSB i większość zniekształceń zostaje wycięta. Trochę pozostanie zniekształceń z intermodulacji, ale będą one znacznie mniejsze. Harmoniczne będą prawie całkowicie wycięte.
Układ może być dość prosty. Np. modulator DSB na NE612, potem wzmacniacz i obcinacz diodowy, za nim filtr 3kHz, a nawet 6kHz od AM zupełnie dobrze działa, za nim jeszcze jeden NE612 do demodulacji.
Przykłady kliperów w.cz. : https://pa0fri.home.xs4all.nl/Diversen/D...er.eng.htm Uwaga: nie wszystkie opisane tam układy są prawidłowo skonstruowane
Schematów takich i jeszcze prostszych kliperów w.cz. w internecie jest sporo. W tych najprostszych układach jako modulatora i demodulatora używa się pojedynczych tranzystorów FET lub MOSFET.
We wszystkich tych schematach układy modulatora komplikuje się, aby uzyskać dobrze ograniczony sygnał przy jednocześnie najmniejszych zniekształceniach.
Podobne do kliperów działanie mają tzw limitery. Można je podzielić na twarde - w zasadzie są to klipery lub ograniczniki oraz miękkie, które są szczególnym przypadkiem kompresorów dynamiki.
Kompresory w przeciwieństwie do ograniczników nie dają dużych zniekształceń, mogą one nie przewyższać 1%. Jednak miękki limiter jest szczególnym rodzajem kompresora o bardzo szybkiej regulacji i głębokiej kompresji powyżej pewnego progu. Poniżej tego progu kompresja w idealnym limiterze nie występuje. Dobór elementów w takim układzie nie jest prostą sprawą. Z tego powodu buduje się też kompresory i miękkie limitery z podziałem na podpasma.
Pewnym kompromisem jest zwykły kompresor z bardzo szybką regulacją i dość głęboką kompresją zbliżającą jego pracę do limitera. Ma on cechy miękkiego ograniczania polegającego w przeciwieństwie do klipera, na tym, że próg ograniczania nie jest ostry, tylko łagodny.
Takim układem jest opracowany przeze mnie układ szybkiego kompresora na SSM2165. Zdecydowanie go polecam. Działa doskonale jednocześnie nie generuje dużych zniekształceń tak jak proponowane tutaj ograniczniki.
Jeśli ktoś chce być perfekcjonistą i wyciąć ewentualne piki sygnału może za takim kompresorem postawić ogranicznik diodowy ustawiając jego próg działania trochę powyżej największej amplitudy z kompresora, a za nim jeszcze filtr dolnoprzepustowy do filtrowania harmonicznych.
Przedstawiony na początku szybki kompresor mojej konstrukcji działa doskonale bez żadnych dodatków i nie trzeba moim zdaniem jeszcze bardziej go komplikować. Zdecydowanie polecam. Pewien kłopot może być z zakupem nie produkowanego już dziś układu SSM2165.
Kompresor, który jest częścią składową mojego TRXa U-418, którego opis ukaże się w 12 numerze Świata Radio jest jeszcze szybszy od tego w tym wątku i jednocześnie nie posiada niedostępnych elementów. Ponieważ jest zrobiony na piechotę to jego uruchomienie jest trudniejsze - wymaga doboru tranzystorów i regulacji. Ten z pierwszego postu na SSM2165 powinien działać od razu jeśli płytka nie będzie zawierała błędów.